Ngày 22/7, Bộ Thông tin và Truyền thông ra Quyết
định số 1418/QĐ-BTTTT ban hành Tiêu chí nhận diện "báo hoá" tạp chí,
"báo hoá" trang thông tin điện tử tổng hợp, "báo hoá" mạng
xã hội và biển hiện "tư nhân hoá" báo chí với mục đích giúp cơ quan
chỉ đạo báo chí, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí ở Trung ương và địa
phương, cơ quan chủ quản, các cơ quan báo chí và các tổ chức, cá nhân nhận
diện, giám sát, khắc phục, chấn chỉnh, xử lý những dấu hiệu chệch hướng nhằm
tạo ra môi trường lành mạnh, tạo ra cơ chế, chính sách hỗ trợ báo chí, truyền
thông theo kịp sự phát triển của truyền thông hiện đại.
Nhận
diện "báo hóa" tạp chí, Bộ Thông tin
và Truyền thông lưu ý thể hiện gây hiểu nhầm là báo, chủ yếu diễn ra trên môi
trường điện tử.
Về hình thức: Mẫu trình bày tên gọi ấn phẩm, mẫu trình bày giao
diện trang chủ không ghi hoặc ghi "tạp chí" rất nhỏ gây khó khăn
trong việc nhận biết hoặc gây hiểu nhầm cho bạn đọc; Chuyên trang nhưng mẫu
trình bày giao diện trang chủ không ghi "chuyên trang", không ghi
thuộc tạp chí hoặc chỉ ghi tên cơ quan chủ quản gây hiểu nhầm là cơ quan báo
chí độc lập trực thuộc trực tiếp cơ quan chủ quản; Tên các chuyên mục không thể
hiện tính chất chuyên sâu, chuyên ngành mà sử dụng các từ ngữ có nội hàm rộng
mang tính chất loại hình báo, cụ thể như: Bản tin hằng ngày, bản tin, bản tin
truyền hình, tin nóng, tin hot, đời sống...; Thiết lập tài khoản, trang, kênh
trên các nền tảng mạng xã hội với tên gọi là báo, truyền hình dễ gây hiểu nhầm.
Về nội dung: Không thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích ghi trong
giấy phép. Phản ánh vấn đề, nội dung không thuộc lĩnh vực tôn chỉ, mục đích ghi
trong giấy phép (ví dụ: Tạp chí thuộc lĩnh vực môi trường phản ánh về đấu thầu
trong lĩnh vực giáo dục, tạp chí thuộc lĩnh vực sức khoẻ, y tế phản ánh về trật
tự xây dựng); Tạp chí khoa học nhưng có
tỷ lệ thông tin phản ánh sự kiện, vụ việc sự vụ nhiều hơn, chênh lệch so với
thông tin khoa học, lý luận, thông tin chuyên ngành.
Về hoạt động tác
nghiệp: Tạp chí chuyên ngành, tạp
chí khoa học nhưng cử phóng viên, nhà báo tác nghiệp hoặc yêu cầu cung cấp
thông tin ngoài phạm vi tôn chỉ, mục đích thể hiện như: Điều tra theo đơn thư
bạn đọc không phù hợp với chức năng, tôn chỉ, mục đích; tập trung khai thác
những vụ việc nhằm mục đích ép ký hợp đồng tuyên truyền, quảng cáo để trục lợi;
Cấp giấy giới thiệu không ghi cụ thể nơi đến làm việc; yêu cầu cung cấp toàn bộ
hồ sơ, tài liệu như cơ quan thanh tra, điều tra; gây sức ép bằng cách liên tục
điện thoại, nhắn tin gây phiền hà; Tác nghiệp thành nhóm không liên hệ trước;
chỉ 01 phóng viên liên hệ nhưng khi đến làm việc là cả nhóm phóng viên thuộc
nhiều tạp chí…
Nhận
diện "báo hóa" trang thông tin điện tử tổng hợp, "báo hóa"
mạng xã hội, Bộ Thông tin và Truyền
thông chỉ cách nhận diện
Về hình thức: Trình bày thể hiện gây nhầm lẫn là cơ quan báo
chí; Tên miền sử dụng từ ngữ gây nhầm lẫn là cơ quan báo chí như: Báo, Tạp chí,
Tin, Tin tức, News, Times, Online, Daily...; Cách trình bày giao diện trang
thông tin điện tử tổng hợp không ghi rõ là trang thông tin điện tử, mạng xã
hội, chỉ ghi là cơ quan, tiếng nói, diễn đàn...; Giao diện trang thông tin điện
tử tổng hợp trình bày, thể hiện gần giống như nhận diện của sản phẩm báo chí
(màu sắc, vị trí tên gọi...); Bố trí giao diện trang chủ của mạng xã hội thành
các chuyên mục: Chính trị, xã hội, đời sống, văn hóa, giải trí... và đăng tải,
tổng hợp các bài báo, hiển thị nội dung bài viết, tiêu đề, nội dung, chú thích
ảnh, video-clip... như một tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp; Giao
diện trang thông tin điện tử tổng hợp ghi thông tin: Toà soạn, Văn phòng đại
diện, Ban phóng viên... như cơ quan báo chí, mục "Người trách nhiệm nội
dung" ghi họ tên kèm thêm từ "nhà báo", "phóng viên".
Về nội dung: Tổng hợp tin bài từ các cơ quan báo chí theo ý đồ
riêng, nghiêng về các thông tin tiêu cực, giật gân; tự tổng hợp tin tức từ các
cơ quan báo chí thành bài viết và ghi thông tin Tổng hợp (PV); Mạng xã hội
không có người dùng tương tác, chia sẻ thông tin; đăng bài viết của thành viên
quản trị với cách viết gây hiểu nhầm là các bài báo.
Về hoạt động: Cử nhân viên tới cơ quan, đơn vị để thu thập tin
tức, tài liệu để viết bài, sản xuất sản phẩm truyền thông như phóng viên, nhà
báo tác nghiệp.
Bên cạnh các tiêu chí về hình thức, nội dung và hoạt
động còn có các tiêu chí khác về kỹ thuật, cơ cấu tổ chức, nhân sự trong nhận
diện "báo hóa" tạp chí, trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã
hội.
TN